TỔNG QUAN

Nội dung chi tiết

Văn hóa Sa Huỳnh tại Bình Thuận được một bác sỹ người Pháp phát hiện vào những năm 1923-1925 tại di tích khảo cổ Động Bà Hoè, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc - đây là di chỉ khảo cổ nổi tiếng tại miền Trung Việt Nam.
Tỉnh Bình Thuận có bờ biển dài 192 km, với nhiều đồi cát, động cát nối tiếp chạy dọc phía Đông, đây là địa bàn cư trú tập trung của cư dân cổ Sa Huỳnh. Bình Thuận hiện có 02 di tích văn hóa Sa Huỳnh được xếp hạng di tích quốc gia: Di tích Động Bà Hòe (xếp hạng năm 2000), Di tích Động cát thôn 6 xã Hàm Đức (xếp hạng năm 2012) và một số địa điểm, di chỉ khác như: Động Trũng, SaRa, Giếng Sen, Phú Trường, Phú Khánh, Phú Sơn, động cát thôn Thanh Bình… các di tích này vừa mang đặc trưng chung của văn hóa Sa Huỳnh, có niên đại cách ngày nay từ 2500 - 3000 năm; vừa có nhiều nét độc đáo mang tính địa phương như: chum táng hình trứng, vò hình cầu có kích thước lớn so với các nơi khác, có chum cao 115cm, đường kính 80cm; công cụ lao động như: dọi se chỉ, rìu đồng, khuôn đúc rìu, khuôn đúc lưỡi câu, thuổng sắt, dao sắt… Đồ trang sức khá phong phú như: khuyên tai hai đầu thú, ống đá, hạt chuỗi, hạt cườm, vòng đồng; vũ khí như: qua đồng, mũi tên, mũi giáo…Đặc biệt, ở Bình Thuận đã phát hiện một bộ đàn đá 08 thanh trong di tích thuộc văn hóa Sa Huỳnh.

VĂN HÓA SA HUỲNH

Hiện vật mang số hiệu BTBT1980/Gm429.1,2:
Kích thước(cm): 1) dài 8; rộng 5. 2) dài 9,5, rộng 9
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Địa điểm: di chỉ Phú Trường, TT.Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc
Khuôn đúc được khai quật vào tháng 6/2010. Hiện vật nằm trong tầng văn hóa ở độ sâu 80 – 100 cm.
Hiện vật mang số hiệu BTBT1970/Gm424:
Kích thước (cm): Dài 9,5cm; Rộng: 8cm; Dày: 3cm
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Địa điểm: di chỉ Phú Khánh, xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận Nam.
Khuôn đúc được khai quật 4/2010

Nội dung chi tiết

KHUÔN ĐÚC

Kích thước(cm): Cao: 18; Đk: 38
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 năm cách ngày nay.
Địa điểm: di chỉ Động Bà Hòe, thôn 5, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc.
Bát Bồng được phát hiện ở khu phía Tây di chỉ vào tháng 9/2010, do mưa gió nên hiện vật này đã lộ thiên. Kèm theo hiện vật này là mộ chum với gốm mỏng không nên không thể gắn chắp được và 01 bát bồng nhỏ.

Nội dung chi tiết

BÁT BỒNG(BTBT1978/Gm272)

HIỆN VẬT MANG SỐ HIỆU BTBT1976/GM271:
Kích thước(cm): ĐKM: 10,5; Cao: 12
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 năm cách ngày nay
Địa điểm: Di chỉ Động Bà Hòe, thôn 5, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc.
Trong đợt điều tra khảo cổ 9/2010, phát hiện cụm mộ chum nằm ở góc phía Tây của di tích, tại đây chúng tôi phát hiện một chiếc hũ gốm kế bên một chiếc mộ chum và hai chiếc bát bồng.

HIỆN VẬT MANG SỐ HIỆU BTBT1768/GM232:
Kích thước(cm): ĐKM 12,5; Cao 25
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 năm cách ngày nay
Địa điểm: Động cát thôn Phú Sơn, xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận Nam
Được phát hiện trong đợt khai quật khảo cổ từ 10-26/8/2009. Hiện vật nằm trong H5L5, đặt úp.

HIỆN VẬT MANG SỐ HIỆU BTBT1593/GM200
Kích thước(cm): ĐKM 25; Cao 12
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 năm cách ngày nay
Địa điểm: Di chỉ Giếng Sen, thôn 1, xã Hồng Sơn, huyện Hàm Thuận Bắc
Được phát hiện trong thời gian khai quật 7-8/2007, tại hố I với diện tích 8m vuông, độ sâu 1,8m.

Nội dung chi tiết

CÁC HIỆN VẬT

Để tồn tại trong môi trường hơn 2000 năm trước, cư dân Sa Huỳnh ở Bình Thuận đã thông qua hoạt động săn bắt, hái lượm để cung cấp thực phẩm cơ bản, xe sợi để bước đầu dệt vải hoặc tạo dây thừng sử dụng đa năng. Với vị trí cư trú ở những cồn cát gần biển thuận lợi cho việc đánh bắt cá ở sông và biển. Tư liệu vật chất của cư dân bản địa còn lại là những chì lưới với kích thước, hình dạng khác nhau thể hiện sự đa dạng của các hình thức đánh bắt. Bên cạnh đánh bắt, săn bắn là một hoạt động không thể thiếu. Chắc chắn một điều cư dân tiền sử đã sử dụng tên nhưng đây là tư liệu không bền nên không lưu giữ được. Ngoài sử dụng tên để săn động vật, cư dân tiền sử Sa Huỳnh còn dùng đạn bằng gốm để săn những động vật nhỏ, khoảng cách gần.
Vấn đề trang phục của cư dân Sa Huỳnh chúng tôi chưa có bằng chứng nào, chỉ phát hiện rất nhiều dọi xe sợi - liên quan đến nghề dệt vải.

Nội dung chi tiết

CHÌ LƯỚI, DỌI XE SỢI, BI GỐM

Tin tức chính

Danh mục

Kích thước: Thanh dài nhất 95 cm, thanh ngắn nhất 52 cm
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 năm cách ngày nay
Địa điểm: Phú Khánh, xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận Nam
Ngày 25/7/2006, được tin báo của phòng VHTT-TT huyện Hàm Thuận Nam và UBND xã Hàm Mỹ, vào khoảng giữa tháng 7 năm 2006, trong khi đào cát san lấp đất vườn sau nhà, ông Nguyễn Văn Thành thôn Phú Khánh, xã Hàm Mỹ tình cờ phát hiện 8 thanh đàn đá ở độ sâu 1,4m. Tám thanh đàn đá được xếp thành 2 chồng, mỗi chồng 4 thanh, 4 thanh ngắn xếp chồng lên 4 thanh dài và một số mộ chum vỡ.

Nội dung chi tiết

ĐÀN ĐÁ PHÚ KHÁNH (BTBT1467/Đ204)

Kích thước (cm): ĐKM 46; C: 81; Chu vi: 196
Địa điểm: Động Bà Hòe, thôn 05, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Ngày 22/4/2003, Bảo tàng Bình Thuận tiến hành khảo sát để lấy tư liệu làm hồ sơ khoa học di chỉ Động Bà Hòe đã phát hiện ra mộ này.
Mộ chum được phát hiện tư thế thẳng đứng, trong chum có lớp bột tro và xương, xương đã mục nát và còn có 01 cái rìu đồng.

Nội dung chi tiết

MỘ CHUM (BTBT 1173/Gm93)

Kích thước (cm): ĐKM 53; C: 63; Chu vi: 196
Địa điểm: Phú Trường, TT.Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Được phát hiện trong đợt khai quật khảo cổ đợt tháng 5,6/2010 vào ngày 08/06/2010.

Nội dung chi tiết

MỘ CHUM (BTBT 1982/Gm373/4

Địa điểm: Phú Trường, TT.Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Được phát hiện trong đợt khai quật khảo cổ đợt tháng 5,6/2010 vào ngày 08/06/2010.

Nội dung chi tiết

MỘ CHUM (BTBT 1982/Gm273/5,6,2)

Kích thước (cm): ĐKM 58; C: 68; Chu vi: 230
Địa điểm: Động Cát Trũng, thôn 06, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc
Niên đại: khoảng 2500 – 3000 cách ngày nay
Được hai anh em ông Mai Văn Tư, Mai Văn Bảy trong lúc đi làm rẫy tình cờ phát hiện và đào lên xem bên trong có vàng, bạc gì không? Nhưng không thấy, chỉ thấy cát, xương, răng hàm người và một rìu đồng chôn theo. Sau đó, hai anh đắp đất cao lên thành mộ cho đến khi ông Mai Văn Bảy chỉ chỗ cho đoàn khai quật (thời gian khảo sát 12/3 – 5/4/2007).

Nội dung chi tiết

MỘ CHUM

Ngoài công cụ lao động bằng kim loại, mộ chum, cư dân Văn hóa Sa Huỳnh Bình Thuận cũng chế tạo và sử dụng những đồ trang sức để đáp ứng nhu cầu tinh thần của mình. Trang sức được chế tạo chủ yếu bằng hai chất liệu chính là: đá và thủy tỉnh. Về chất liệu đá: Cư dân bản địa đã kế thừa kỹ năng cưa, mài mà đặc biệt là khoan từ thời hậu kỳ đá mới để tạo nên những ống đá tinh xảo, những vòng đá mỏng, hạt chuỗi mã não đều với số lượng lớn. Về chất liệu bằng thủy tinh: Những người thợ thủ công tài hoa đã chế tác ra những hạt thủy tinh lấp lánh như đá quý mà đặc biệt là khuyên tai hai đầu thú. Chúng tôi chưa có bằng chứng về việc liệu cư dân bản địa đã biết chế tác hay sở hữu được thông qua thương mại.

Nội dung chi tiết

TRANG SỨC VĂN HÓA SA HUỲNH

Để tìm kiếm đặc trưng của văn hóa Sa Huỳnh ở Bình Thuận, ngoài mộ chum ra, qua đồng xứng đáng là một yếu tố tạo ra sự khác biệt. Qua đồng được phát hiện tại di chỉ Bà Hòe, có kích thước lớn với độ dài khoảng 55 cm, phần chuôi có nhiều hoa văn. Phần chuôi và lưỡi qua đồng nếu tra cán tạo thành một gốc nhỏ hơn 100 độ, rõ ràng không phù hợp khi sử dụng làm vũ khí chiến đấu, chưa kể đến kết cấu giữa phần lưỡi và chuôi không cân đối dẫn đến việc gãy chuôi rất dễ xảy ra. Vì vậy, những qua đồng này mang tính biểu tượng của quyền lực hơn là vũ khí thực chiến. Rìu đồng, giáo đồng ta có thể thấy rất gần gũi với các nền văn hóa sơ kỳ sắt: văn hóa Đồng Nai, văn hóa Đông Sơn và ở Thái Lan.